Zaman esasına dayalı ücret sistemi ile akord esasına dayanan ücret sisteminin olumsuzluklarını gidermeyi hedeflemektedir.Primli ücret sistemleri;bir yandan işletmenin karlılığını yükseltmek,diğer yandan personelin verimli çalışmalarını ödüllendirmeyi sağlamaktadır.

Prim;işletme yönetimince personele garanti edilmiş bir kök ücretin üzerine belirli bir plana bağlı olarak ödenen ek bir ücrettir.

Primli ücret sistemlerinin günümüz işletmelerinde en çok rastlanan türleri;HALSEY,ROWAN ve BEDAUX ücret sistemleridir.

 

Prim planları genelde beş faktörden meydana gelmektedir.

1.Prime temel alınacak ölçü                         

2.Primin miktarı

3.Primin başlangıç noktası

4.Primin bitiş noktasıdır.

5.Prim eğrisidir.

 

1)HALSEY ÜCRET SİSTEMİ:Bu sistemde her işin yapılabilmesi için gerekli olan süre tespit edilir.Eğer personel belirli bir işi,belirlenmiş olan standarda uygun bir sürede bitiyorsa saat başına tespit edilmiş bir kök ücrete hak kazanır.Bunun yanı sıra aynı personel belirli bir işi belirlenmiş olan standart süreden daha kısa zamanda yaparsa kök ücrete ek olarak önceden belirlenmiş olan prime hak kazanır ve personele tasarruf ettiği zamanın üçtü biri tutarında prim verilir.

        Halsey ücret düzeyinde genellikle %50 oranı personele prim olarak verilirken aşağıdaki formül kullanılır.

        Sh=Sa+So(T-t)/2t

Sh:saat başına ödenen halsey ücreti

So:saat başına ödenen teml ücret

T:standrat zaman

T:kullanılan zaman

 

2)ROWAN ÜCRET SİSTEMİ:Bu ücret sisteminde garanti edilmiş bir asgari ücret vardır.Bu sistemin özelliği,zaman tasarrufundan işçiye prim şeklinde verilecek payın Halsey’deki gibi sabit bir oranda olmayıp,tasarruf edilen zamanın esas zamana olan oranına göre değişmesidir.Tasarruf edilen zaman çoğaldıkça,bundan işçiye düşen payın oranı da artmaktadır.

 

3)BEDAUX ÜCRET SİSTEMİ:Busistem Halsey sistemi ile çeşitli benzerlikleri bulunmaktadır.Aralarındaki fark ise;artırım sağlanan süreden dolayı elde edilen farkın %75 inin işi yapanlara,%25 inin ise gözetimcilere prim olarak dağıtılmasıdır.

       Bu sistemin temel amacı;iş gücünün verimini doğrudan doğruya ölçmek ve hem de değerlemek olmaktadır.

 

 

Her işte aşağıdaki üç nokta göz önünde bulundurulmalıdır.

1.Operasyonun süresi

2.Çalışma hızı

3.Yorulma derecesi

 

         Sistemin ölçüsü;bir iş birimi veya “B” ile ifade edilen bir bedaux birimidir.Bir “B” orta vasıfta bir işçi tarafından,normal çalışma şartları altında ve normal bir hızda çalışmakla bir dakikada yapılabilecek iş miktarıdır.

        Primli ücret sistemlerinin tümünde görülen ortak özellikler,işçilerin saat başına aldıkları fiili ücretlerin artmasına karşılık,üretim birimi başına düşen direkt işçilik maliyetlerinin azalması olmaktadır.