A-)ANA ÜCRET,BAZ ÜCRET SİSTEMLERİ
İşgörenlere ödenecek ücretlerin önceden belirlenmiş zamana ve belli bir standarda veya iş tutarına göre hesaplanmasıdır.
1)ZAMAN ESASINA DAYANAN ÜCRET SİSTEMLERİ
En eski ve yaygın olarak kullanılan bir sistemdir.Bu sistemde ücret;saat başına,gündelik,haftalık veya aylık olarak belirlenir.Ücret tutarı sabittir.Personel alacağı ücreti önceden bilmektedir.
*Zaman esasına dayalı ücret sistemleri aşağıdaki belirtilen durumlarda kullanılmaktadır.
1.Personelin yerine getirmesi istenilen iş miktarı tam olarak bilinemediği durumlarda
2.İşletmede üretim sürecinde önceden bilinemeyen fazla gecikme veya iş duraksamalarının olması
3.Yapılan işin hızlılık yerine itinalı bir çalışmanın olması
4.Her personelinin işyerindeki verimliliğinin tam olarak ölçülemediği durumlarda.
ZAMAN ÜCRETİNİN BAŞLICA FAYDALARI
1.Anlaşılması ve uygulanması kolay bir sistemdir.
2.Personele ödenecek miktar kolayca hesaplanabilmektedir.
3.Personel alacağı ücreti önceden bilmektedir.
4.Personelin çalışma şartları nispeten daha iyidir.
5.Personelin kişisel benlikleri ve güvenlikleri olumlu bir şekilde gelişebilmektedir.
6.İşçi-işveren çatışmaları nispeten daha az olabilmektedir.
ZAMAN ÜCRETİNİN BAŞLICA SAKINCALARI
1.Personeli özendirmeye sevkeden bir sistem olmadığı için işgücü verimliliği düşük olabilecektir.
2.Personelin bilgi,beceri ve yetenekleri çalışmalarına tam olarak yansımayabilir.
3.Personelin işe olan ilgisini ve davranışlarını ölçmek için denetim mekanizması kurulması sonucu işletme maliyetleri olumsuz etkilenebilecektir.
2.PARÇA BAŞINA ÜCRET SİTEMLERİ
Bu sistemde ücret,bir işin yapılması gerekli zamana bakılmaksızın sadece üretilen birim miktarına göre hesaplanır.Üretilen birim miktarı önemlidir ve işgören ürettiği parça adedine göre ücret alır.Buna göre ortalama olarak işgörenlerin üretebildikleri miktarların üstünde üretimde bulunanlar daha fazla ücret alabilirler.Bu doğrultuda işgörenlerin çalışma istek ve çabaları artar ve çıktıları yükselir.
*Parça başına ücret sistemi aşağıdaki belirtilen durumlarda kullanılır.
1.Çıktı birimleri ölçülebilir olduğunda
2.İş akışı düzenli ve kesintiye uğramaz bir nitelik gösterdiğinde
3.Kalite düzeyi çıktı miktarında daha az önemli olduğunda
4.Gözetimin iyi olmadığı durumlarda
5.rekabetçi koşulların ve maliyet denetiminin,birim başına işçilik maliyetinin peşinen kesin ve sabit olmasını zorunlu kıldığında daha tatmin edici olur.
PARÇA BAŞINA ÜCRET SİTEMLERİNİN BAŞLICA FAYDALARI
1.Verimlilik artar.
2.Makine ve aletlerden daha çok yaralanılır.
PARÇA BAŞINA ÜCRET SİTEMLERİNİN BAŞLICA SAKINCALARI
1.İşgörenler daha fazla gelir elde etmek amacıyla çok fazla çalışarak sağlıklarını tehlikeye atabilirler,kaliteyi gözden kaçırabilirler.
2.Makinelerin sık sık bozulup onarıma gerek duyulduğu durumlarda,işgörenlerin denetimi dışında bazı örgütsel nedenlerle üretimin durması veya yavaşlaması durumlarında bu sitem işgörenlerin aleyhine sonuçlar doğurur.
3.TAKIM BİRİM ÜCRET SİSTEMLERİ
Bu sistemde,işgörenlerin ayrı ayrı yaptıkları üretim miktarının ölçülmesinin veya kolaylıkla hesaplanmasının mümkün olmadığı durumlarda,belirli bir zamanda önceden saptanan bir işi yapmayı taahhüt eden bir işçi grubuna toptan ücret ödenmesi söz konusudur.
